күз(ләр)е әйтеп тора

ребёнок уже говорит — бала һөйләшә инде

свободно говорить по-русски — урыҫса иркен һөйләшеү

говорить правду — дөрөҫөн һөйләү

говорить комплименты — комплименттар әйтеү

говорить с уверенностью — ышаныс менән һөйләү

говорить с приятелем — дуҫ менән гәпләшеү

этот факт говорит о многом — был факт күп нәмә тураһында һөйләй

в нём говорит большой опыт — уның ҙур тәжрибәле икәнлеге күренеп тора

говорить на разных языках — бер-береңде аңлап етмәү

говорят (говорю) вам (тебе) — һеҙгә (һиңә) әйтәләр (әйтәм) бит

и не говори! — әйтмә (һөйләмә) лә инде! (аптырауҙы белдерә)

иначе говоря — башҡаса әйткәндә, икенсе төрлө әйткәндә

по правде говоря — дөрөҫөн генә әйткәндә

собственно говоря — асыҡ ҡына итеп әйткәндә

сам (сама, само) за себя говорит — үҙе үк әйтеп тора

что и говорить — әйтеп тораһы ла юҡ

что (как) ни говори — ни әйтһәң дә, ни генә тиһәң дә

что вы говорите? — һеҙ нимә һөйләйһегеҙ?

матур зәңгәр күзләр — краси́вые голубы́е глаза́

кылый күз — раско́сые глаза́

күзләр яшьләнү — появле́ние слёз на глаза́х

күз авырулары — глазны́е боле́зни

күз даруы — глазны́е ка́пли

күз клиникасы — глазна́я кли́ника

үткен күз — о́стрый (намётанный) глаз

тәҗрибәле күз — о́пытный глаз

күз күреме — по́ле зре́ния, кругозо́р

күздән югалу — исче́знуть из по́ля зре́ния

күз алдану — обма́н зре́ния, опти́ческий обма́н

күз хәтере — зри́тельная па́мять

күз йөртеп чыгу — обвести́ взгля́дом, оки́нуть взо́ром

күзләр белән озатып калу — провожа́ть взгля́дом

күзләрне еракка төбәү — устреми́ть взо́ры вдаль

балаларга ана күзе кирәк — де́тям ну́жен матери́нский глаз

монда җаваплы кеше күзе җитми — здесь не хвата́ет глаз отве́тственного лица́

һәр җирдә аның үз күзе — везде́ у него́ свой глаз

йозак күзе — ушко́ замка́

балта күзе — проу́шина топора́

күз төшерү — спусти́ть пе́тлю

җәтмә күзенә эләккән балык — ры́ба, застря́вшая в яче́йках се́ти

кәрәз күзе — со́товая ячея́

кояш күзе — солнцепёк

җил күзенә утыру — сесть в са́мое ве́треное ме́сто

күлләвекнең күзенә басу — наступи́ть в са́мую середи́ну лу́жи

күзгә бик таза — на вид о́чень здоро́вый

халык күзендә — в глаза́х люде́й, пе́ред наро́дом

күз агы белән карау — посмотре́ть зло́бно, вражде́бно

күз агы кебек саклау — бере́чь как зени́цу о́ка

күз алдына килү (килеп басу) — ожива́ть (ожи́ть, встава́ть/встать) пе́ред глаза́ми; предста́ть пе́ред глаза́ми

күз алдына китерү (китереп бастыру) — предста́вить, вообрази́ть

күз алдында чуалу — верте́ться на глаза́х (пе́ред глаза́ми); лезть в (на) глаза́

күз алдыннан уздыру (кичерү) — предста́вить мы́сленно

күз алдыннан узу (кичү) — промелькну́ть пе́ред глаза́ми

күз алмашу (алышу) — обменя́ться взгля́дами

күз артында — за глаза́, загла́зно

күз ачып күз йомганчы — не успе́ть гла́зом моргну́ть; в мгнове́ние о́ка; вмиг

күз(ләр) әлҗе-мөлҗе килү — в глаза́х потемне́ло (помути́лось), в глаза́х ряби́т

күз әшнәлеге (танышлыгы) — случа́йное знако́мство, ша́почное знако́мство

күз бәйләнү — смерка́ться, темне́ть

күз(ләр) белән ашау — есть (поеда́ть, пожира́ть) глаза́ми

күз белән сөзү — впе́риться

күз(не) бетерү (бетәштерү) — ослабля́ть/осла́бить зре́ние, по́ртить, испо́ртить зре́ние

күз буяучылык — очковтира́тельство

күз дә йоммау — и глаз не сомкну́ть

күз дә йоммыйча — и гла́зом не моргну́в

күз дә каш урынына күрү — леле́ять, оберега́ть

күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд

күз җитмәслек — необозри́мый, неогля́дный

күз иярмәс(лек) тизлек белән — молниено́сно, мгнове́нно; с молниено́сной быстрото́й

күз йомдыру — обмишу́лить

күз йомып алу — вздремну́ть, прикорну́ть

күз йомып йөрү (тору) — смотре́ть сквозь па́льцы (до поры до времени)

күз йомып калу — проморга́ть, прозева́ть

күз йөгертү (йөгертеп чыгу) — просмотре́ть бе́гло (пове́рхностно), пробежа́ть глаза́ми

күз карашка — на вид, вне́шне

күз качыру — скрыва́ться, не пока́зываться

күз күргән якка — куда́ глаза́ глядя́т; на все четы́ре сто́роны

күз күреме җирдә, күз күремендә — ско́лько досту́пно гла́зу

күз күреме җиткән кадәр — в преде́лах обозрева́емости (досяга́емости)

күз күреме җитмәслек — необозри́мый, необъя́тный

күз күрер (әле) — ви́дно бу́дет, посмо́трим

күз күрмәгән — незнако́мый, неизве́стный

күз күрмәгән, колак ишетмәгән — неви́данный, неслы́ханный (доселе)

күз кысышу — переми́гиваться, подмигну́ть друг дру́гу

күз(ләр) мәңгегә йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном

күз салгалау — посма́тривать, погля́дывать

күз сирпү (сирпеп алу) — метну́ть взгляд (из-под брове́й); бро́сить бы́стрый взгляд

күз терәп — с наде́ждой

күз тимәсен (тия күрмәсен) — как бы не сгла́зить

күз томалау — надева́ть шо́ры на глаза́; отводи́ть глаз

күз уйнату — стро́ить гла́зки

күз үлчәме (үлчәве) — глазоме́р

күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд; күз җитмәслек необозри́мый, неогля́дный

күз чамасы белән — на глазо́к, на глазоме́р

күз(ләр) чуарлана — в глаза́х ряби́т

күз чыга язу — прогляде́ть (просмотре́ть) все глаза́

күз чыгу — осле́пнуть, лиши́ться глаз

күз яздырып — скры́тно; та́йно

күз яктысында — пока́ ви́дно, пока́ не стемне́ло; за́светло

күз яше аралаш (катыш) — сквозь слёзы

күз яше кою — утопа́ть в слеза́х

күз яшенә буылу (тыгылу, төелү) — глота́ть слёзы

күз яшьләренә ирек бирү — дать во́лю слеза́м, лить слёзы в три ручья́

күзгә алырлык — заслу́живающий внима́ния

күзгә бәрелү (ташлану) — броса́ться (кида́ться) в глаза́

күзгә бәреп (бәрелеп) тору — бить в глаза́, ре́зать глаза́ (глаз)

күзгә ике булып күренү — двои́ться в глаза́х

күзгә йокы кермәү — не сомкну́ть глаз

күзгә карап җан сату — врать как си́вый ме́рин

күзгә күзне куеп — с гла́зу на глаз

күзгә күренеп — (пря́мо) на глаза́х, заме́тным о́бразом

күзгә күренеп калу (китү) — показа́ться (появи́ться) в по́ле зре́ния; промелькну́ть

күзгә (дә) күренмәү — не пока́зываться на глаза́; не пока́зывать и но́са

күзгә терәү (сугу) — одура́чить, оста́вить в тру́дном положе́нии

күзгә төртелү (бәрелү, бәрелеп тору) — броса́ться в глаза́; коло́ть глаза́, мозо́лить глаза́

күзгә төтен җибәрү — пусти́ть в глаза́ пыль (дым)

күзгә төшкән чүп (ак) кебек — как бельмо́ на глазу́

күзгә эләрлек — досто́йный внима́ния

күзгә яшь тыгылу — слёзы подступи́ли к го́рлу

күздә тотылу — име́ться в виду́

күздә ут уйнау (кабыну, яну), күзләре ут уйнау — глаза́ разгоре́лись; глаза́ искря́тся

күздән пәрдә ачылган кебек булу — сло́вно (то́чно) пелена́ с глаз спа́ла

күздән югалту — потеря́ть из ви́ду

күздән югалу (юк булу) — уйти́ (вы́пасть, исче́знуть) из по́ля зре́ния

күзе атылып чыгарга тора — глаза́ на лоб вы́лезли, глаза́ вы́лезли из орби́т

күзе очлы — ос́трый на глаз (глаза́)

күз(ләре)е тоз булу — ждать не дожда́ться, прогляде́ть (вы́смотреть) все глаза́

күзе туймас (кеше) — ненасы́тный, жа́дный, а́лчный (человек)

күзләре чыксын! — чтоб его́ глаза́ ло́пнули! чтоб ему́ бы́ло пу́сто!

күз(ләр)е әйтеп тора — по глаза́м ви́дно

күзе җете — хорошо́ ви́дит, зре́ние хоро́шее

күз(ләр)ем күрмәсен иде — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не гляде́ли)

күзем (чәчрәп) чыксын! — пусть глаза́ мои́ ло́пнут!

күземә күренмә(гез) — вон отсю́да, с глаз доло́й

күзен алу — отвести́ взгляд, пря́тать глаза́

күз(ләр)ен мөлдерәтеп (тутырып) карау — смотре́ть сквозь слёзы (печа́льно)

күз(ләр)ен сөзеп карау — смотре́ть, посмотре́ть исподло́бья

күзен чыгарганчы (әйтү) — сказа́ть пря́мо в глаза́; ре́зать пра́вду-ма́тку в глаза́

күзен чыгару — вы́колоть глаз, вы́бить глаз, ослепи́ть

күзенең үткенлеге — намётанность глаз

күзеннән агыза да тора — глаза́ на мо́кром ме́сте; глаза́ не просыха́ют

күзеннән ут уйнату (чәчү) — пронзи́ть жгу́чим взгля́дом

күзенә басу — угада́ть то́чно

күзенә каратып тоту — приворожи́ть

күзләр мәңгегә (мәңгелеккә) йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном

күз(не) алмау — не своди́ть (спуска́ть) глаз

күз(ләр)не ачык тоту, күзне ачып йөрү — быть осторо́жным (осмотри́тельным), внима́тельным; гляде́ть в о́ба

күз(ләр)не гарешкә терәп — упова́я на бо́га

күзне йомып — с закры́тыми глаза́ми; не размышля́я, недо́лго ду́мая

күз(не) йөртү (йөгертү) — оки́нуть взгля́дом, пробежа́ть глаза́ми

күз(ләр)не кая яшерергә белмәү — не знать, куда́ глаза́ дева́ть/деть

күз(ләр)не чагырайту — вы́таращить глаза́

күз(ләр)не челт-челт йому — хло́пать глаза́ми

нечего рассказывать — һөйләргә бер нәмә лә юҡ

нечего делать — бер нәмә лә эшләп булмай, бүтән сара юҡ

нечего греха таить — йәшерен-батырын түгел, йәшереп тораһы юҡ

нечего сказать — әйтеп тораһы ла юҡ, һөйләп тә тораһы юҡ

от нечего делать — эш юҡтан эш итеп (табып), эш юҡлыҡтан

об этом и думать нечего — был турала уйлап тораһы ла юҡ

нечего разговаривать — һөйләшеүҙең кәрәге юҡ

сказать правду — дөрөҫөн әйтеү

сказать своё мнение — үҙ фекереңде әйтеү

как сказать — нисек итеп әйтергә инде

к примеру сказать — әйтәйек, мәҫәлән

кстати сказать — һүҙ уңайында әйткәндә

лучше (вернее, точнее, проще) сказать — дөрөҫөрәген әйткәндә

можно сказать — әйтергә була (кәрәк)

нечего сказать: — 1) (действительно, в самом деле) ысынлап та, дөрөҫөндә

2) (как отрицательное отношение к чему-л.) әйтәһе түгел, әйтерең бармы, әйтеп тораһы юҡ; так сказать — шулай итеп, тимәк

он сам это сделал — ул үзе ясаган

он сам решил уехать — ул үзе китәргә булды

я сам ему сказал — мин аңа үзем әйттем

я и сам не рад — мин үзем дә үкенеп бетә алмыйм

сама жизнь это подсказывает — моны тормыш үзе үк әйтеп тора

сам характер этой работы таков — бу эшнең үзенчәлеге үк шундый

он сама вежливость — ул әдәплелекнең гәүдәләнеше

это сама поэзия — бу поэзиянең үзе

хорошая книга — һәйбәт китап

хороший человек — яҡшы кеше

(уж) очень хороший — уғата яҡшы

хороший знакомый — яҡшы таныш

хорошие деньги — күп кенә аҡса

как хороши эти цветы! — был сәскәләр ниндәй гүзәл!

мой хороший — һөйөклөм

хорош, нечего сказать — яҡшы, әйтеп тораһы ла юҡ

желаю вам всего хорошего — һеҙгә яҡшылыҡ теләйем

хорошее дело: — 1) шәп эш (хуплау һүҙе)

облечь тайной — сергә әверелдерү

облечь свою мысль в понятные слова — үз фикереңне аңлаешлы сүзләр белән әйтеп бирү

облечь властью — хакимият бирү

тучи облегли небо — болытлар күк йөзен каплап алды

платье плотно облегло фигуру — күлмәк тәнгә ятып тора

туман облёк поверхность озера — күл өҫтөн томан солғаны

облечь тайной — сергә әйләндереү

облечь содержание в новую форму — йөкмәткене яңы формала әйтеп биреү

облечь свои мысли в слова — үҙ фекереңде һүҙҙәр аша белдереү

облечь властью — власть биреү

облечь доверием — ышанып тапшырыу

тучи облегли небо — болоттар күк йөҙөн солғап алды

платье плотно облегло её фигуру — күлдәк уның тәненә һылашып тора

йөрәк эшчәнлеге — де́ятельность се́рдца

йөрәк тибеше — бие́ние се́рдца; сердцебие́ние

йөрәккә операция ясау — де́лать опера́цию на се́рдце

йөрәк авыруы — серде́чное заболева́ние

йөрәк мускулы — серде́чная мы́шца

йөрәк дарулары — серде́чные лека́рства

саф йөрәк — чи́стая душа́

кайнар йөрәк — горя́чее се́рдце

батыр йөрәк — хра́брое се́рдце

таш йөрәк — ка́менное се́рдце

чын йөрәктән — от всей души́, от всего́ се́рдца

йөрәк җылысы — серде́чная (душе́вная) теплота́

йөрәк әрнүе — душе́вная (серде́чная) боль

йөрәк кайгысын уртаклашу — подели́ться душе́вными пережива́ниями

йөрәк хисләрен түгү — излива́ть серде́чные чу́вства

йөрәктәген әйтеп бирү — вы́сказать то, что в душе́ (на се́рдце)

йөрәк ашкына (җилкенә, алгысый) — се́рдце волну́ется

җавап хатыңны көтәм, йөрәгем — се́рдце (ты) моё, жду отве́тного письма́

атомның йөрәгенә үтеп керү — прони́кнуть в се́рдце а́тома

мондый эшкә алынырга йөрәк кирәк — чтоб бра́ться за тако́е де́ло, нужна́ сме́лость

йөрәге белән — в душе́

йөрәге боз (салкын) — бесчу́вственный, с холо́дным се́рдцем

йөрәген бозу — си́льно расстро́ить

йөрәген кузгату — взбудора́жить, возбужда́ть

йөрәген телеп алу (телгәләү) — разрыва́ть (раздира́ть) се́рдце на ча́сти

йөрәген эретү — расположи́ть к себе́

йөрәгенә чыдый алмыйча — не вы́держав душе́вного поры́ва

йөрәк актарыла — се́рдце (душа́) разрыва́ется

йөрәк ачыну — боле́ть душо́й, огорча́ться

йөрәк ачысы — му́ка, у́жас

йөрәк аша үткәреп — глубоко́ прочу́вствовав се́рдцем

йөрәк биреп (салып) — вложи́в ду́шу

йөрәк бушату — излива́ть ду́шу, отводи́ть ду́шу; подели́ться го́рем

йөрәк дусты — друг се́рдца; серде́чный друг

йөрәк жу итү — се́рдце ёкнуло

йөрәк җитү — осме́литься, хвати́ть ду́ху

йөрәк җылысы — душе́вная теплота́, и́скренние чу́вства

йөрәк итен ашау (талау, телгәләү) — не дава́ть поко́я, терза́ть; вы́мотать (всю) ду́шу

йөрәк кабару — беспоко́иться, волнова́ться

йөрәк кандырып — с по́лным удово́льствием, с по́лным наслажде́нием

йөрәк кубу (чыгу) — си́льно испуга́ться

йөрәк кушканча — по веле́нию се́рдца

йөрәк кымырҗу — испы́тывать чу́вство стра́ха

йөрәк кысылу (ою) — се́рдце щеми́т (но́ет)

йөрәк маен (майларын) имү — обира́ть (ободра́ть) до́чиста, до ни́тки

йөрәк өшү (өшеп китү) — похолоде́ть в се́рдце

йөрәк сере — сокрове́нная та́йна

йөрәк сизү (тою) — предчу́вствовать || предчу́вствие

йөрәк сикерә — се́рдце коло́тится

йөрәк сүзе — серде́чное (душе́вное) сло́во

йөрәк сыза (сыкрый, әрни) — се́рдце щеми́т; се́рдце но́ет; душа́ (се́рдце) боли́т

йөрәк телгәләнә (парә-парә килә) — се́рдце раздира́ется на ча́сти

йөрәк тойгысы (хисе, сагышы) белән — с и́скренним, глубо́ким чу́вством; (всей) душо́й; все́ми фи́брами души́

йөрәк түзми — не те́рпится

йөрәк түрендә — в глубине́ души́ (се́рдца)

йөрәк түрендә йөртү (саклау) — всё ещё по́мнить, не забы́ть

йөрәк тынгысыз кала — се́рдце замира́ет

йөрәк тынычлану — успоко́иться, отлегло́ от се́рдца

йөрәк урыныннан кубу (кузгалу) — си́льно испуга́ться и́ли испы́тывать чу́вство постоя́нной трево́ги

йөрәк чуарлану — испы́тывать чу́вство волне́ния, беспоко́йства

йөрәк ялгау — закуси́ть, замори́ть червячка́

йөрәк ялкыны — поры́в

йөрәк ярасын кузгату — береди́ть серде́чные ра́ны

йөрәк ярсый (өзгәләнә) — се́рдце разрыва́ется

йөрәк ятмау — душа́ (се́рдце) не лежи́т, не по душе́ (се́рдцу)

йөрәк яшерү — скры́тничать

йөрәккә барып җитү — тро́гать (дойти́) до глубины́ души́ (се́рдца)

йөрәккә боз булып утыру — оста́вить о́чень неприя́тный оса́док на душе́; лечь свинцо́м на се́рдце

йөрәккә җылы керү — успоко́иться, полегча́ть на се́рдце

йөрәккә кабу (кабыну) — разволнова́ться; разне́рвничаться

йөрәккә кадалу (тию) — заде́ть за живо́е, как нож в се́рдце

йөрәккә кадау — задева́ть (заде́ть) за живо́е

йөрәккә (кара) кан саву (савылу) — се́рдце кро́вью облива́ется

йөрәккә май (кебек) булып яту — как (бу́дто) бальза́м на се́рдце

йөрәккә сеңү — запа́сть в ду́шу

йөрәккә таш булып утыру (яту) — лечь тяжёлым ка́мнем на се́рдце (на ду́шу)

йөрәккә төен булу — лечь ко́мом на се́рдце

йөрәккә уелу — запа́сть в ду́шу

йөрәккә үтү — брать за́ душу

йөрәккә якын алу (кабул итү) — принима́ть бли́зко к се́рдцу

йөрәккә ял булу — быть утеше́нием для се́рдца (души́)

йөрәкне алу — си́льно напуга́ть

йөрәкне басу — успоко́ить се́рдце

йөрәкне биреп (салып) — вкла́дывая ду́шу (рабо́тать)

йөрәкне бирү — влюби́ться, согласи́ться на взаи́мную любо́вь

йөрәкне кимерү (тырнау) — быть в постоя́нной трево́ге; скребёт на душе́ (се́рдце);

йөрәкне кисү (кисеп үтү) — вы́звать глубо́кую трево́гу; как (бу́дто) ножо́м резану́ть по се́рдцу

йөрәкне талау — терза́ть ду́шу (се́рдце)

йөрәкне тетрәтү — сотряса́ть се́рдце

йөрәкне тынычландыру — отвести́ ду́шу

йөрәкне тырный (тырнап тора) — на се́рдце скребёт; ко́шки скребу́т на се́рдце (душе́)

йөрәкне учта (уч төбендә) тотып (кысып, йомып) — испы́тывая си́льное волне́ние, трево́гу; с замира́нием се́рдца

йөрәкне эретү — смягчи́ть (растро́гать, уте́шить) се́рдце

йөрәкне өзү (телгәләү) — надрыва́ть (раздира́ть) се́рдце (ду́шу)

йөрәктә саклау (йөртү) — храни́ть в се́рдце (па́мяти)

йөрәктән авыр таш төшкәндәй булды —ка́мень с души́ свали́лся; отлегло́ от се́рдца

йөрәктән алу — брать (хвата́ть) за́ се́рдце (ду́шу)

йөрәктән кичерү — си́льно пережива́ть

йөрәктән төшкән — родно́й, плоть от пло́ти

йөрәктән чыкмау — быть в па́мяти, не забыва́ться

төгәл вакыт — то́чное вре́мя

төгәл исәп — то́чный расчёт

төгәл тәрҗемә — то́чный перево́д

төгәл координаталар — то́чные координа́ты

төгәл приборлар — то́чные прибо́ры

төгәл биш ел — по́лных (це́лых) пять лет

төгәл бер пот — по́лный пуд; це́лый пуд

матурлыгы төгәл — красота́ (его́, её) соверше́нна

сәгать төгәл йөри — часы́ иду́т то́чно

төгәл әйтеп булмый — то́чно сказа́ть тру́дно (невозмо́жно)

төгәл аңлыйсыңмы? — понима́ешь ли в то́чности?

эшне төгәл башкару — выполня́ть рабо́ту аккура́тно

төгәл үлчәп бирде — взве́сил по́лностью (сполна́)

төгәл түләдем — я заплати́л сполна́ (по́лностью)

ребёнок ещё не начал говорить — бала сөйләшми әле

говорить по-русски — русча сөйләшү

говорить правду — дөресен сөйләү

говорить медленно — әкрен генә сөйләү

об этом говорит весь город — бу хакта бөтен шәһәр сөйли

в нём говорит гордость — аңарда горурлык күренеп тора

так и подмывает сказать — әйтеп җибәрәсе килеп кенә тора